‘H διατήρηση των σχέσεων Συρίας –Ιράν είναι επωφελής για το Ισραήλ’ εφόσον επέλθει ειρήνευση 
μεταξύ του Εβραικού κράτους και του καθεστώτος Άσαντ, ‘η αποχώρηση της Συρίας από τον Λίβανο αντιτίθεται στα ισραηλινά συμφέροντα’ διότι η Χεζμπολά έχει πλέον ανεξαρτητοποιηθεί, αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες η ενίσχυση της στο Λίβανο ‘είναι θετική για το Ισραήλ’, αφού ‘θα την καταστήσει μια υπεύθυνη πολιτική οντότητα’. Και επίσης, ‘πρέπει να επιτραπεί η επαναδιαμόρφωση του παλαιστινιακού εθνικού κινήματος’ για να νομιμοποιηθεί η ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ ισραηλινών και παλαιστινίων. Οι ανωτέρω δηλώσεις στην Ε ανήκουν στον ισραηλινό πρώην Υπουργό Εξωτερικών και Εσωτερικής Ασφαλείας, κ. Σλόμο Μπεν Άμι, στην πρώτη του συνέντευξη υπό το πρίσμα των τελευταίων εξελίξεων στη Μ Ανατολή. Ο κ. Μπεν Άμι υποστηρίζει ακόμη οτι προσφάτως σε συνομιίες του με Κοντολίζα Ράις, μέλη του Κογκρεσσου και σύμβουλο του Μπάρακ Ομπάμα, αναφερόμενος στην ανάγκη διπλωματικής εμπλοκής της Χαμάς από τις ΗΠΑ, αντιμετωπίστηκε ‘ως εξωγήινος’. Δηλώνει οτι η ανισομερής υπέρ του Ισραήλ αμερικανική πολιτκή υπό μια προεδρία Ομπάμα ‘μη πιστεύετε οτι θα αλλάξει’, δεν διστάζει να χαρακτηρίσει τις δηλώσεις του Τζίμι Κάρτερ περί μεγάλου ανθρωπιστικού εγκλήματος στη Γάζα ως ‘ανοησίες’και τη συνεύρεση του πρώην αμερικανού προέδρου με τη Χαμάς ως ‘προσωπική πρωτοβουλία’. Οι ανατρεπτικές απόψεις του πρωην ισραηλινού υπουργού, αν και δεν μπορούν να θεωρηθούν συμπλέουσες με την επίσημη κυβερνητική πολιτική της χώρας του, είναι ενδεικτικές των διεργασιών και της δυσχερούς θεσης του Ισραήλ στο νέο πολιτικό τοπίο της Μ Ανατολής…
Κε Μπέν Άμι, Ισραηλινοί αναλυτές δηλώνουν οτι ο Ολμέρτ διαπραγματευόμενος με τη Συρία προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από τις καταγγελίες για διαφθορά που αντιμετωπίζει. Επίσης, αραβικές εφημερίδες λένε οτι η Συρία κάνει το ίδιο για να καλύψει εσωτερικά προβλήματα.Έχουν βάση τα ανωτέρω;
Είναι άδικο για τον Ολμέρτ. Προσωπικά είχα συζητήσεις μαζί του πριν καιρό όπου μου μίλησε για την Τουρκική διαμεσολάβηση και την πρόθεση του να συμφωνήσει ταυτόχρονα με Σύριους και Παλαιστίνιους. Οπότε νομίζω οτι πρόκειται για μια πολύ ειλικρινής προσπάθεια συμφωνίας με τη Συρία. Το κίνητρο είναι οτι το ισραήλ βρίσκεται σήμερα σε πολύ δυσχερή στρατηγική θέση, με απειλές πέριξ του εβραικού κράτους που δεν ήταν ποτέ τόσο επικίνδυνες. Είναι στο ζωτικό συμφέρον του Ισραήλ να σπασει τον απειλητικό κύκλο που το περιβάλλει. Και ο καλύτερος τρόπος είναι η ειρήνευση με τη Συρία. Ο Ολμέρτ δεν εχει τίποτα να χάσει. Είναι πολιτικά καταδικασμένος για πολλούς λόγους. Γιατί να θέλει να μείνει στην ιστορία ως απατεώνας; Θέλει να μείνει ως ειρηνοποιός. Όσο για τους Σύριους, η οικογένεια Άσαντ που κυβερνά για σαράντα χρόνια, θα μνημονεύεται για την απώλεση του Γκολάν από τον Χαφέζ Άσαντ και τον Λίβανο από τον Μπασάρ Άσαντ. Αυτά είναι τα επιτεύγματα της. Οπότε η επανακατάληψη του Γκολάν είναι μέγιστος στόχος για την εδραιωση του καθεστώτος Άσαντ.
Ο ισραηλινός υπουργός Μπεν Ελιέζερ δήλωσε οτι ‘μια συμφωνία με τη Συρία θα απομόνωνε το Ιράν και θα αποστόμωνε τη Χεζμπολά’. Βλεπετε να συμβαίνει αυτό τη στιγμή που η Χαμάς και η Χεζμπολά βασίζονται στη λαική υποστήριξη του αραβικού κόσμου;
Οι Σύριοι δεν θα διακόψουν τη σχέση τους με το Ιράν σαν μέρος μιας συμφωνία με το Ισραήλ. Ήταν από την αρχή μια μη ρεαλιστική απαίτηση. Πρόκειται για συμφωνία ειρήνης, όχι αμυντικής συνεργασίας. Επιπλέον δεν νομίζω οτι η διακοπή των Συρο-Ιρανικών σχέσεων είναι επωφελής για το Ισραήλ. Εάν οι Σύριοι διατηρήσουν τη σχέση τους με το Ιράν θα περιορίσουν τη δυνατότητα των ιρανών να ελιχθούν στρατηγικά εναντιον του Ισραήλ. Δεν είναι κακό για το Ισραήλ μια χώρα που ζει ειρηνικά με εμας και θέτει τις απαραίτητες εγγυήσεις για αποστρατικοποίηση, να έχει ταυτόχρονα καλές σχέσεις με ΗΠΑ και Ιράν. Και πρέπει να αντιληφθούμε επίσης οτι η ειρήνευση με τη Συρια θα εξαπολούσε μια θετική δυναμική σε σχέση με τον Λίβανο και τη Χαμάς. Διαπραγματευόμενος με τη Συρία όταν ήμουν υπουργός, προσμέναμε οτι ειρήνη με τη Συρία θα ωθούσε αυτόματα σε ειρήνη με τον Λίβανο, διότι οι Σύριοι τον ήλεγχαν. Η αποχώρηση τους από εκεί αντιτίθεται στα ισραηλινά συμφέροντα. Διότι σήμερα συμφωνία με τη Συρία δεν σημαίνει ειρήνη με τον Λίβανο, ο οποίος πλέον είναι κρατος της Χεζμπολά.
Ισραηλινοί πιστεύουν οτι άλλη μια σύγκρουση με τη Χεζμπολά είναι αναπόφευκτη. Συμφωνείτε;
Όχι, διότι δεν νομίζω οτι η Χεζμπολά θέλει πόλεμο. Δεν νομίζω οτι τον ήθελε και το 2006. Συμμετάσχοντας στο πολιτικό σύστημα και καταλαμβάνοντας κυβερνητικούς θώκους η Χεζμπολά γίνεται μια υπεύθυνη πολιτική δύναμη. Το οτι οι εχθροί σου εξοπλίζονται δεν είναι casus belli. Πιστεύω οπωσδήποτε οτι η ενίσχυση της Χεζμπολά στο Λίβανο είναι θετική για το Ισραήλ.
Η πολιτική Μπούς χαρακτηρίζεται ανισομερής υπέρ του Ισραήλ, μια πολιτική που αύξησε την αστάθεια και την ανασφάλεια στην περιοχή ακόμη και για το Ισραήλ. Γιατί πιστεύετε οτι εμμένει η αμερικανική κυβέρνηση σε αυτή;
Εάν ο Ομπάμα γίνει προεδρος των ΗΠΑ τηλεφωνήστε μου και ξαναρωτήστε. Μη πιστεύετε οτι θα την αλλάξει. Οι σχέσεις ΗΠΑ – Ισραήλ είναι μοναδική περίπτωση στις διεθνείς σχέσεις, και θα παραμείνουν έτσι για χρόνια, ανεξάρτητα του ποιός θα είναι πρόεδρος των ΗΠΑ. Και παρακαλώ μην θεωρείτε οτι οφείλεται στο εβραικό λόμπι. Είναι μια πολυσύνθετη υπόθεση. Μέσω αυτής της ανισομέρειας αντιλαμβάνονται οι Άραβες οτι η πολεμική επιλογή δεν είναι ρεαλιστική. Και μέσω αυτής ωθήθηκαν στις ειρηνευτικές διαδικασίες του 70 και του 80. Φυσικά θα θέλαμε έναν πρόεδρο που δεν θα σπαταλούσε οκτώ χρόνια σε πολέμους όπως ο Μπούς, αλλά θα χρησιμοποιούσε την επιρροή του προωθώντας την ειρήνη.
Σε συνέντευξη του σε εμάς στέλεχος της Χαμάς παραδέχτηκε οτι δεν εξέλαβαν την επίσκεψη του Τζίμι Κάρτερ στον Χαλέντ Μεσάλ ως μεμονωμένη, αλλά ως κίνηση του αμερικανικού Δημοκρατικού κατεστημένου. Πώς το εκλαμβάνετε;
Δεν είμαι βέβαιος οτι το στέλεχος της Χαμάς έχει δίκιο. Συνάντησα την Κοντολίζα Ράις πριν ένα μήνα, προσπαθώντας να πείσω για την ανάγκη διπλωματικής εμπλοκής της Χαμάς. Συνάντησα επίσης μέλη του Κογκρεσσου, ανακαλύπτωντας οτι το πλαίσιο πολιτικής πραγματείας στην Ουάσιγκτον είναι ανενημέρωτο και πολύ στενότερο από οτι στο Ισραήλ, όπου 47% των πολιτών θα υποστηριζαν διαπραγματευσεις με τη Χαμάς. Μοιάζω με εξωγήινο όταν αναφέρω αυτά στην Ουάσιγκτον. Σύμβουλος του Ομπάμα για θέματα Μ Ανατολής μου είπε οτι ‘δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε με τη Χαμάς διότι είναι τρομοκρατικός οργανισμός’. Όμως, η διαδικασία της Ανάπολης στερείται νομιμοποίησης από τους Παλαιστίνιους. Πρέπει λοιπόν να επιτραπεί η επαναδιαμόρφωση του παλαιστινιακού εθνικού κινήματος, αυξάνοντας τη νομιμοποίηση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Όταν συνάντησα τον Κάρτερ του είπα οτι η αποστολή του θα αποτύχει διότι η Χαμάς δεν θα δεχθεί μια συμφωνία από καποιον που αποκηρύσσεται δημοσίως από ΗΠΑ και Ισραήλ, προσπαθώντας να γίνει μεσάζων αντικαθιστώντας την Αίγυπτο της οποίας η διαμεσολάβηση είναι ρόλος ζωής. Ήταν μια εντελώς προσωπική πρωτοβουλία.
Ο Κάρτερ δήλωσε επίσης οτι η κατάσταση στη Γάζα είναι ένα από τα μεγαλύτερα ανθρωπιστικά εγλήματα…
Δεν συμφωνώ. Η κατάσταση στη Γάζα είναι πολιτκό θέμα, όχι θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν είναι Ρουάντα, ούτε Νταρφούρ. Υπάρχει όντως ανθρωπιστικό πρόβλημα, αλλά έχει εύκολη λύση, κηρύσσοντας πολιτική εκεχειρία και ανοίγοντας τα περάσματα. Μπορείτε να δωθεί τέτοια λύση στο Νταρφούρ; Είναι ανοησίες.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΤΖΗΛΑΚΗΣ (N.Katzilakis) 